Podobno lipiec jest najbardziej deszczowym miesiącem w naszym kraju. Niestety w tym roku susza daje nam się wszystkim we znaki. W wielu rejonach kraju brakuje deszczu, wszelkie uprawy nikną w oczach, a plony są dwa razy niższe od poprzednich lat.

Skutki suszy są widoczne nie tylko w uprawach rolniczych, ale również w naszych ogrodach przydomowych. Rośliny schną w oczach, tracą kolor, szybciej przekwitają , czy ich liście zaczynają się już przebarwiać, jakby była jesień. Każdy egzemplarz niestety odczuwa negatywne skutki suszy. Dlatego w tym artykule chcemy doradzić, w jaki sposób przygotować swój ogród na suszę, oraz jak radzić z nią sobie teraz.

Jak podlewać rośliny?

Aby nie wyrządzić szkody roślinom, kiedy planujemy ich podlewanie, musimy stosować się do kilku zasad.

Podlewamy tylko wtedy, kiedy jest to naprawdę konieczne. Podlewanie to powinno być obfite, ale niezbyt częste. Podlewamy raz a dobrze. Czyli na przykład raz na tydzień, ale bardzo obficie. Ma to związek z faktem, iż rośliny mogą przyzwyczaić się do regularnego dostępu do wody - w momencie kiedy będziemy podlewać je zbyt często, codziennie, a raz tego nie zrobimy, od razu to odczują. Gdy częstotliwość będzie ograniczona, zyskają większa odporność na długotrwałą suszę. Dodatkowo system korzeniowy w momencie regularnego podlewania, nie będzie zbyt głęboki, gdyż gdy nie będzie musiał rozwijać się, szukając wody, przestanie rosnąć. Przeczytaj także - Jak pomóc roślinom w czasie suszy? Pielęgnacja ogrodu i roślin doniczkowych.

Podlewać należy bardzo wcześnie rano lub późnym wieczorem.

Kolejna zasada to podlewanie o dobrej porze dnia. Przede wszystkim pora podlewania powinna być starannie dobrana - musi to być albo wczesny ranek, albo późny wieczór, kiedy temperatura powietrza już spadnie. Podlewanie chłodna wodą podczas upału może wyrządzić roślinie szkody, dlatego czekamy najlepiej do wieczora.

Woda służąca do podlewania powinna być odstana - sprawdza się tu deszczówka, czy też woda ze studni. Musimy jednak wcześniej opuścić ją do wiader czy konewek, aby temperatura nie była zbyt niska i aby nie wywołać szoku termicznego.

Podlewając rośliny, pamiętajmy, aby nie lać wodą po liściach - to może powodować poparzenia lub choroby. Wodę lejemy jak najbliżej podłoża. Jeżeli podlewamy wodą z węża ogrodowego, starajmy się nie kierować strumienia wody bezpośrednio na bryłę korzeniową, gdyż silne ciśnienie wody, wypłukuje podłoże z bryły korzeniowej, i uszkadza włośniki. Podlewamy wtedy wodą z delikatnym ciśnieniem, lub kierujemy strumień wody dalej.

Podlewając rośliny zawsze należy zachować umiar - stosujmy ten zabieg w momentach najwyższej konieczności, tylko wtedy gdy zauważymy negatywne skutki niedoboru wody.

Woda deszczowa to najlepszy sposób podlewania ogrodu.

Aby ułatwić sobie podlewanie możemy w ogrodzie zamontować kilka systemów, które będą magazynować wodę, i pomagać na ją rozprowadzić.

System nawadniania w ogrodzie

System nawadniania w ogrodzie to ogromne udogodnienie, jednak musimy być świadomi, iż konieczność podlewania ogrodu w czasie suszy jest wysoka, tak więc koszty mogą być duże. Na potrzeby systemu nawadniania może być potrzebne wykonanie dodatkowego ujęcia wody - w postaci ujęcia z wodociągu lub wykopania studni głębinowej.

System nawadniania możemy podzielić na dwa główne rodzaje - w zależności od tego, jakie rośliny musimy podlewać.

Pierwszy z nich to system zraszaczy, który montujemy najczęściej tam gdzie rośnie trawnik. System jest wkopywany na głębokość około 30 cm, a następnie punktowo rozmieszcza się wysuwane z niecki zraszacze, które będą pracować rotacyjnie lub będą stałe. Zraszacze wyłaniają się z połaci trawy, i zraszają określoną powierzchnię.

Zraszacze sprawdzają się przy podlewaniu trawników.

Na rabatach, gdzie rosną drzewa, krzewy czy byliny, lepiej sprawdzi się linia kroplująca. Jest to wąż ogrodowy, otworami, przez które woda skrapla się w obrębie korzeni i roślin. System kroplujący nie wymaga najczęściej montażu w głąb podłoża. Może być ułożony na ściółce i zamaskowany nią. Aby go ustabilizować, stosujemy metalowe obejmy. Aby doprecyzować podawanie wody do korzeni, możemy zastosować kroplowniki - są to plastikowe bolce, mocowane w głąb podłoża, przez które skrapla się woda.

System nawadniania z pewnością ułatwi nam pielęgnację ogrodu zwłaszcza latem. Warto jest pomyśleć o nim w czasie zakładania ogrodu, ale nie jest to konieczność, gdyż montaż systemu nawadniania można wykonać samodzielnie, nie jest bardzo inwazyjny czy trudny.

System nawadniania może być autonomiczny i zupełnie nie wymagający naszej ingerencji. Wyposażając go w sterownik, będziemy mogli zaprogramować dokładnie godzinę jego włączenia. Istnieje możliwość również zakupu systemu nawadniania, który analizując warunki pogodowe - temperaturę, opady, wilgotność powietrza i gleby, będzie sam w razie konieczności, włączał się. Dzięki temu, posiadając system nawadniania, możemy bez obaw wyjeżdżać, lub po prostu zapomnieć o konieczności podlewania ogrodu.

Jak ściółka pomaga w czasie suszy?

Ściółkowanie w ogrodzie to zabieg bardzo pozytywny i przyjazny, który spełnia kilka funkcji. Ściółkowanie to wyłożenie rabaty materiałem kamiennym czy roślinnym, pod którym często znajduje się agrowłóknina.

W tym momencie warto jest zastanowić się, czy agrowłóknina jest konieczna, użyteczna, czy spełnia swoje funkcje i jakie to są? Opinie są różne. Włóknina ma za zadanie zatrzymywać rozwój chwastów, układamy ją, wysypując na jej wierzchu korę. Kora po roku zaczyna się rozkładać, tworząc doskonałą próchnicę. Niestety przez tkaninę nie może dostać się do gleby, jest na jej wierzchu. Wiatr nanosi tu glebę, i nasiona chwastów, które na żyznej próchnicy mają doskonałe warunki do rozwoju. Trudniej jest je usunąć, gdyż giętki, młody korzeń z łatwością przerasta agrowłókninę, więc pozbywamy się tylko części naziemnej. Korzeni zostaje i odrasta. I tak w kółko.

Warto też wiedzieć, że materiał ten często utrudnia rozrastanie się kwiatów, roślin bylinowych. Rozłogi , nasiona, pędy nie mają miejsca do wzrostu. Dlatego w miejscach gdzie zakładamy rabaty bylinowe, czy sadzimy rośliny okrywowe, może ona wyrządzić szkody. W przypadku drzew i krzewów nie jest to tak mocno negatywne oddziaływanie, a kiedy przykryjemy agrowłókninę żwirem, możemy uzyskać pożądany efekt, jednak warto jest dobrze przemyśleć zastosowanie włókniny. Gruba warstwa żwiru ułożona bez wyściółki z materiału również utrudni rozrost chwastów, a nie będzie odcinać gleby od nas - wszelkie zabiegi pielęgnacyjne, usuwanie chwastów czy swoboda aranżacji przestrzeni pozostanie. Kamienie ułożone grubą warstwą również nie będą ulegały zanieczyszczeniu, czy zapadaniu w glebę.

Wracając do tematu ściółki - dlaczego pomaga nam w czasie upałów? Przede wszystkim ściółka zatrzymuje wilgoć - utrudnia parowanie, jest również barierą dla piekącego słońca. Temperatura gleby jest nieco niższa, więc woda nie nagrzewa się tak szybko i nie paruje. Dodatkowo kora czy inne materiały roślinne - jak trawa, ścinki drewna, wióry, szyszki również magazynują wodę, którą mogą w czasie suszy oddawać.

Warto jest więc rabaty wyściółkować, kamienie czy żwir, albo nawet skoszona trawa powodują, iż powierzchnia gleby jest chroniona przed słońcem.

Inne udogodnienia na czas upału

Szczególnie wrażliwe na upał są rośliny posadzone wiosną, ich system korzeniowy nie jest jeszcze dobrze rozrośnięty, drzewa czy krzewy potrzebują czasu na adaptację. Dlatego w czasie suszy możemy obserwować zasysanie świeżo posadzonych roślin, utratę liści czy kwiatów i pędów. Jak sobie z tym radzić?

Po pierwsze możemy wykonać ekrany cieniujące - doskonały sposób dla roślin rosnących na słońcu. Wystarczy stworzyć coś w postaci parawanu na drewnianym stelażu i ustawić w taki sposób, aby tworzył się cień. Może to być agrowłóknina, mata bambusowa, rozpięta na dwóch drewnianych kołkach, a nawet ogrodowy parasol. Rośliny, zwłaszcza te wrażliwe na upał, będą wdzięczne za ten kawałek cienia i z pewności lepiej zniosą piekące słońce.

Cień jest naszym sprzymierzeńcem w czasie suszy.

Aby ułatwić magazynowanie wody w glebie, w czasie sadzenia rośliny, zastosujmy hydrożel. Hydrożel jest to substancja sztuczna, która najczęściej ma postać proszku lub granulatu do sporządzania zawiesiny. Hydrożel mieszamy z podłożem w czasie sadzenia rośliny. Substancja ta w kontakcie z wodą wielokrotnie zwiększa swoją objętość, magazynują wodę, którą w czasie suszy oddaje. Szacuje się że hydrożel może zmagazynować nawet 80 % wody opadowej. Jest w stanie zatrzymać ją na poziomie, który jest dostępny dla roślin. Hydrożel może również zatrzymywać wiele pierwiastków - takich jak na przykład magnez. Możemy go z powodzeniem stosować na glebach lekkich i przepuszczalnych, nie poleca się go na glebach gliniastych i ciężkich. Substrat jakim jest hydrożel można zastosować w donicach, a także nawet podczas wysiewu trawnika. Hydrożel jest również często sprzedawany z nawozami czy innymi mieszankami substratów, które dodatkowo pozytywnie wpływają na rozwój i wzrost roślin.

Do roślin sadzonych w skrzynkach balkonowych, dostępne są również hydro boksy, specjalne kieszenie wypełnione żelem. Musimy je przed umieszczeniem w donicy dobrze nawodnić, najlepiej zanurzyć w wodzie, a następnie ułożyć na dno donicy.

Hydrożel zwiększając i zmniejszając swoja objętość, przyczynia się do poprawienia struktury gleby, spulchnia ją i poprawia właściwości gruzełkowate.

Rośliny w donicach czy skrzynkach balkonowych należą do grupy szczególnie wrażliwej. Ograniczona powierzchnia i granice hamujące rozrost korzeni powodują, iż rośliny są zdane na nas i naszą pielęgnację. Dlatego stały dostęp do wody jest tu szczególnie istotny. Doskonałym pomysłem na pielęgnację roślin w donicach, będzie posadzenie ich w donicach z systemem nawadniania. System nawadniania to doskonały pomysł na upalne dni, ale będzie również pomocny dla osób zapominalskich czy często wyjeżdżających. System nawadniania w donicach powoduje, iż rośliny mają stały dostęp do wody, zgromadzonej w dnie donicy. Donica taka składa się z dwóch elementów - osłonki i wkładu, pomiędzy którymi znajduje się przestrzeń. W tej przestrzeni jest gromadzona woda, do której roślina ma dostęp. Woda w zbiorniku wystarcza na długi czas - często zdecydowanie dłuższy niż w tradycyjnej donicy. Podlewanie w zależności od gatunku, możemy ograniczyć nawet do jednego na kilku tygodni. Stały dostęp do wody powoduje zdrowy rozwój roślin, ich szybki wzrost, a nam ułatwia pielęgnację, co jest szczególnie ważne gdy jest upał, a my posiadamy większa ilość roślin, i nie chcemy pół dnia spędzić biegając z konewką od jednej donicy do drugiej.

Aby wspomóc nasze rośliny w czasie suszy, możemy zastosować nawóz potasowy. Potas wspomaga rozwój korzeni, które przyczyniają się do wydajniejszego pobierania wody z gleby. Dlatego ważne jest zasilenie roślin nawozami z tym pierwiastkiem. Dodatkowo dobrze rozwinięty system korzeniowy wspomoże zimowanie roślin, zabezpieczy je przed przemarzaniem w strefie korzeniowej.

Rośliny nie do zasuszenia

Bogata grupa roślin pozwala nam na dopasowanie ich do wielu warunków siedliskowych. Z powodzeniem możemy posadzić w ogrodzie rośliny, które będą bardzo odporne na brak wody, dzięki czemu nie będą stwarzać problemów w upalne lata. Wiele roślin dziko rosnących, których naturalne warunki wzrostu t wydmy czy piachy, dobrze rośnie bez wody, wytwarza barwne kwiatostany czy ma atrakcyjne liście. Niektóre z roślin zmniejszyły swoje liście, w taki sposób, aby ograniczyć parowanie. Zdarzają się również przypadki, kiedy rośliny potrafią zmieniać kąt nachylenia liścia do promieni słonecznych, i tym samym regulować utratę wody.

Poniżej przedstawiamy zestaw żelaznych roślin, które doskonale radzą sobie w trudnych warunkach.

Bez lilak - jest bardzo atrakcyjny, wytrzymała, a jego kwiaty uwodzą zapachem.

Drzewa i krzewy odporne na suszę

Drzewa odporne na suszę to przede wszystkim liczne gatunki brzóz, czy sosny - brzoza pożyteczna, czy płacząca, oraz sosna czarna, sosna kosodrzewina będą pięknie wyglądać niezależnie od pogody. Drzewa dodatkowo pełnią funkcję zacieniającą - w ich obrębie inne, mniejsze rośliny mają korzystny cień, który również chroni je przed suszą i upałami.

Klony są bardzo atrakcyjne i trwałe.

• sosny, na przykład kosodrzewina, sosna czarna
• wszelkie brzozy, jak “Doorenbos”, “Tristis”,
• jałowce,
• ojdły, np. Jodła kalifornijska, koreańska,
• robinie akacjowe - które na wiosnę pokrywają się licznie białymi, pachnącymi kwiatami. Ronie akacjowe są dostępne w wielu odmianach, popularna do małych ogrodów robinia “Umbrella”, ma zwartą kulista koronę, która nie wymaga kształtowania.
• klony, które będą atrakcyjnym akcentem latem i jesienią - przebarwiające się stworzą prawdziwe arcydzieła.
• bez lilak - pokrywający się licznie pachnącymi kwiatami na wiosnę, stanie się przyjemnym akcentem, latem natomiast ten duży krzew będzie źródłem cienia.
• róża pomarszczona - odporna na susze i choroby, będzie ładnie komponować się w ogrodzie, a jej pachnące kwiaty i czerwone , jesienne owoce, staną się prawdziwą dekoracją.

Róża, zwłaszcza dzika, jest odporna na brak wody.

Byliny do ogrodu skąpanego w słońcu i suchego

• rozchodniki - to rośliny o mięsistych liściach, które w obrębie gatunku mogą różnić się kolorem. Rozchodniki późnym latem zaczynają bardzo obficie kwitnąć, kwiaty mają postać baldachimów, w kolorze różowym, czerwonym, żółtym. Rozchodniki pozostają ozdobne również jesienią i zimą - kiedy zaschnięte kwiatostany stają się dekoracją ogrodu. Małe wymagania pielęgnacyjne i łatwa uprawa są powodem sukcesu i popularności tej grupy.
• rojniki - to sukulenty, które doskonale rosną nie tylko na glebach suchych, ale też ubogich, dzięki czemu pomagają wypełnić nisze w ogrodzie. Rojniki to małe rośliny, najczęściej tworzące ozdobne rozety. Rojniki mają wiele kolorów liści, a ich dekoracją stają się również kwiaty.

Rojniki są bardzo malownicze i odporne w czasie suszy.

• ukwap dwupienny - jest rośliną niską, idealnie rosnąca na glebach przepuszczalnych, i słonecznym stanowisku. Poradzi sobie również na glebach słabej jakości, czy suchych. Ozdoba ukwap są małe listki, które są pokryte nalotem, oraz kwiaty - w kolorze różowym czy białym, pojawiają się w maju.

• irysy bródkowe - to odmiana klasycznych irysów (kosaćców), które nie lubią gleb wilgotnych, doskonale radzą sobie w czasie suszy,dzięki bulwiastym kłączu, które są korzeniami i organem służącym do rozmnażania wegetatywnego. Irysy to bogactwo kolorów, zapachów, faktur -kwiaty mają barwy fioletów, żółci, czerwieni. Pięknie komponują się na stanowiskach słonecznych i półcienistych.
• goździki - brodaty i ogrodowy, są bardzo atrakcyjne ze względu na kwiaty, w kolorze czerwieni, bieli, różu- mogą być jedno lub wielobarwne. Zaletą jest odporność na susze oraz słońce.
• lawenda - kto z nas nie zna tej uroczej rośliny? Fioletowo niebieskie kwiaty, o intensywnych, przyjemnym zapachu. lawenda wymaga gleb wapiennych, ale dobrze radzi sobie właśnie na kocu czy w czasie suszy. Jej suche kwiaty mogą służyć jako zapach do szaf ubraniowych, czy jako składnik ciasteczek, lemoniady. Jest to obowiązkowy element ogrodu prowansalskiego. 

Lawenda wykazuje wysoką odporność na brak wody.

• szałwie - bardzo atrakcyjne rośliny, o kwiatach fioletowych i liściach w kolorze lekko srebrnym. Szałwie szybko się rozrastają, a liczne nasiona dają nam wiele siewek w ogrodzie.
• czyściec wełnisty - którego dekoracją są liście, pokryte białym nalotem. Srebrzysty odcień czyni z niego wyjątkową wizytówkę.
• juki karolińskie - ma postać zwartych, ostrych, skórzastych liści, które ozdobione są białymi kwiatami, umieszczonymi na wzniesionej łodydze.
• dziewanna - tworzy gęstą kępę dużych liści, które w drugim roku po posadzeniu, ozdobione są żółtymi, drobnymi kwiatami, umieszczonymi na wzniesionej łodydze.
• płomyk szydlasty - floks szydlasty - to niska roślina, tworząca zwarte kobierce, które wiosną pokrywają się pięknymi, różowymi kwiatami.

Susza jest niesprzyjającym okresem, kiedy świat roślinny wystawiony jest na próbę. Dzięki przedstawionym przez nas rozwiązaniom, możemy starać się ograniczyć negatywne skutki braku wody i cieszyć się atrakcyjnym ogrodem nawet latem.