Przykład zielonego dachu na wiejskiej chacie, wygląda bardzo naturalnie.

Ogród na dachu to coraz częściej wykorzystywana forma aranżacji przestrzeni, nie tylko przy domach jednorodzinnych, ale również w aranżacji miejskiej. Na dachach muzeów, restauracji, hoteli, czy wieżowców, lub na dachu garażu w ogrodzie przydomowym. Niezależnie od lokalizacji, ogród na dachu sprawdzi się idealnie w przestrzeni, gdzie brakuje miejsca na nasadzenia roślinne, a powierzchnie biologicznie czynne są potrzebne - wpływają na poprawę jakości powietrza, poprawiają wygląd otoczenia czy nasze samopoczucie. Zastosowanie ogrodu na dachu jest bardzo ciekawym pomysłem, który z pewnością wyróżni nasz ogród spośród sąsiadujących, nadając mu unikalnego charakteru.

Zielony dach - wytchnienie w zanieczyszczonym mieśćie.

Dach intensywny i ekstensywny

Ogrody na dachu możemy podzielić na dwa rodzaje:

1. zielony dach intensywny - to namiastka prawdziwego ogrodu. Duży ciężar, spory nakład pracy, roślinność taka, która radzi sobie w tych specyficznych warunkach. Nie wyklucza się drzew, krzewów i trawników.
2. zielony dach ekstensywny - to lżejsze i cieńsze konstrukcje, które nie są wymagające pod względem pielęgnacji. Gatunki roślin stosowane w tego typu założeniach to przede wszystkim mszaki, rozchodniki i trawy.

Roślinność idealna na zielony ekstensywny dach to mało wymagające sukulenty.

Myśląc o ogrodzie na dachu, w większości przypadków każdy z nas widzi ‘normalny’ codzienny ogród, przeniesiony na dach budynku, coś na podobieństwo tarasu lub balkonu, tylko w większej skali. Jednak my dziś skupimy się na założeniach ekstensywnych. Zielony dach oznacza tak naprawdę nawierzchnię dachu obsadzoną roślinnością mało wymagającą, sukulentami lub roślinami pionierskimi, które nie wymagają pielęgnacji, są niewysokie, a ich główne zadanie polega na zwiększeniu powierzchni zielonej i biologicznej na danym obszarze.

Zielone dachy to nowoczesne podejście do problemu dużego uprzemysłowienia i zanieczyszczenia Ziemi, a co za tym idzie ograniczania terenów zielonych. Jak również, możemy twierdzić, że jest to odpowiedź na potrzebę obcowania z naturą nawet w miejscach, gdzie teoretycznie brakuje na nią przestrzeni. Człowiek poprzez zielone dachy chce niejako zrewanżować się Matce Naturze, w zamian za to, że zabiera jej przestrzeń do rozwoju, tworzy jej namiastkę w ten sposób.

Poniższy artykuł będzie poświęcony właśnie tematyce zielonych dachów. Skupimy się na tym jak wykonać taką konstrukcję i jakie wynikają skutki ze stworzenia takiej instalacji. Podpowiemy również jakie rośliny wybrać i na co zwrócić uwagę podczas planowania zielonego dachu.

Zalety zielonych dachów

Zielone dachy to kreatywny sposób na wyróżnienie się z tłumu. Takie ‘zielone’ pomysły skutecznie przyciągną uwagę nie tylko pięknym wyglądem, który jest bardzo zmienny i co dzień inaczej piękny, ale również ciekawą ideą, jaka przyświeca konstruktorom takich instalacji. Zielone dachy nie tylko pięknie wyglądają, ale spełniają wiele istotnych funkcji, takich jak:

• termoizolacja - latem temperatura jest niższa wewnątrz budynku, natomiast zimą izolują budynek przed utratą ciepła,
• zabezpieczenie mechaniczne dachu - przed szkodliwym, bezpośrednim oddziaływaniem agresywnych elementów przyrodniczych, takich jak np. grad. Dzięki temu dach zyskuje dwukrotnie większą trwałość od tradycyjnych dachów.
• pełnią funkcję terenów zielonych, czyli np. pochłaniają CO2,
• zatrzymują zanieczyszczenia,
• magazynują wodę opadową,
• pochłaniają i tłumią hałas,
• nawilżają powietrze.

Zielone dachy spełniają funkcje zbliżone do tych, pełnionych przez rośliny ogrodowe. Dzięki nim otoczenie, nawet w bardzo zanieczyszczonym, ciasnym mieście, może zyskać pozytywne cechy. Rośliny wpływają znacząco na poprawę mikroklimatu w swoim otoczeniu.

Wady zielonych dachów

Aby pozostać obiektywnym, musimy także przedstawić wady, z jakimi najczęściej stykają się osoby, starające się założyć, lub już posiadają zielony dach.

Do wad zielonych dachów możemy niestety zaliczyć:

• wysoka cena,
• duży ciężar, nawet do 500 kg /m 2
• możliwość przebicia izolacji przez korzenie roślin, a w wyniku tego skraplanie się wody w pomieszczeniu, uszkodzenie dachu,

Początkowo, gdy w ogóle planujemy taką inwestycję jak zielony dach, musimy zorientować się jaki kosz możemy ponieść. Niestety, wykonanie zielonego dachu, zakup wszystkich niezbędnych materiałów, oraz roślin, to koszt nawet do 400-500 zł za 1 metr kwadratowy.

Pomimo starań, forma takiego wprowadzania roślin do naszego otoczenia nie jest popularna, a jej prawidłowe wykonanie jest bardzo kosztowne, dlatego często wiele osób rezygnuje już na tym etapie prac. Niestety, gdyż zielone dachy oddziałują na korzyść nie tylko jego właściciela, ale również całego otoczenia.

Duży ciężar masy, zwiększający się dodatkowo po opadach deszczu, to kolejne wyzwanie z jakim musimy sobie poradzić. Aby zielony dach mógł zostać wykonany na danym budynku, musi on posiadać odpowiednią wytrzymałość oraz nośność.

Ostatnia z wad, mimo iż rzadko się przytrafia, może mieć miejsce, jednak główną jej przyczyną może być złe wykonanie dachu.

Roślinność zielonych dachów…

Roślinność zielonych dachów ekstensywnych to gatunki, które tworzą niskie nasadzenia roślinne. Bardzo malownicze w każdej porze roku, tworzą piękne widoki i zachęcają owady i zwierzęta do bytowania w ich sąsiedztwie.

NAJBARDZIEJ CHARAKTERYSTYCZNE CECHY ROŚLIN DACHÓW EKSTENSYWNYCH:

• mało wymagające, które doskonale radzą sobie w warunkach pełnego nasłonecznienia, nie wymagają podlewania, ewentualnie w naprawdę skrajnych suszach
• gatunki te charakteryzują się płytkim systemem korzeniowym i małymi wymaganiami. Najczęściej są to rośliny pionierskie, które mogą rosnąć w bardzo trudnych warunkach
• najchętniej wykorzystywane rośliny pochodzą z grupy traw, rozchodników i mszaków, chociaż zdarzają się też wyjątki
• rośliny te same się rozsiewają, regulują swoją liczebność, rzadko wymagają ingerencji człowieka
• często pojawiają się tu siewki roślin przyniesionych przez ptaki

Sposób obsadzania zielonego dachu możemy podzielić na dwa rodzaje:

1. nawierzchnia z rolki - podobnie jak trawa z rolki, jest to mieszanina odpowiednio dobranych gatunków, które są posadzone na specjalnym podłożu. Dają szybki efekt, więc wykorzystuje się je w miejscach, gdzie od razu musi być je widać. Rolkę rozwija się na odpowiednio przygotowanym podłożu i podlewa do momentu przyjęcia.
2. nasadzenia pojedynczych egzemplarzy - czyli podobnie jak na rabacie, sadzimy poszczególne sztuki pojedynczo, każdy egzemplarz w oddzielnym dole. Stosowane na obszarach, gdzie na efekty możemy poczekać.

Natomiast do najchętniej wykorzystywanych gatunków należą:

• macierzanka piaskowa,
• macierzanka pospolita,
• smagliczka,
• kostrzewa czerwona,
• kostrzewa owcza,
• smagliczka skalna,
• rozchodnik ostry,
• rozchodnik ościsty,
• driakiew kaukaska,
• mech płonnik,
• czyściec wełnisty
• krwawnik pospolity
• zawciąg nadmorski,
• smagliczka górska,
• ukwap dwupienny
• lawenda
• rojniki,
• trawa drżączka średnia,
• szczotlicha siwa.

Warstwowy układ zielonego dachu

Każdy zielony dach ma budowę warstwową, ich odpowiednie zaplanowanie, powiązanie i wykonanie jest gwarancją sukcesu. Możemy wyróżnić następujące warstwy zielonego dachu:

od góry

• warstwa roślinna
• podłoże - o odpowiednich właściwościach i parametrach - jak na przykład możliwość gromadzenia wody, wartości odżywcze, które zależą od roślinności, grubość
• agrowłóknina - która zabezpiecza warstwę odsączającą, znajdująca się poniżej, przed zamulaniem warstwą podłoża, która wraz ze spływającą wodą mogłaby się dostać pomiędzy
• warstwa odsączająca - której zadaniem jest odprowadzanie nadmiaru wody, staramy się ją doprowadzać do rynien, odprowadzających ją poza obręb dachu, lub do zbiorników na wodę
• izolacja - zabezpieczająca dach przed działaniem i oddziaływaniem dachu - jak na przykład folia kubełkowa i papa

Pielęgnacja zielonego dachu

Pomimo dużej samodzielności zielonego dachu ekstensywnego, nie da się zupełnie ograniczyć wymogów pielęgnacyjnych tej konstrukcji. Nasze oddziaływanie i zabiegi pielęgnacyjne mogą polegać na:

• podlewaniu - tylko na dachach, które jeszcze się nie ‘zadomowiły’ czyli takich w pierwszym i drugim sezonie, dachy wielosezonowe powinny radzić sobie same
• koszeniu - najlepiej dwa razy w sezonie, co powoduje lepsze ukorzenianie się, ładny rozwój i wzrost roślin
• kontroli stanu technicznego dachu

Zielone dachy, w czasach gdy dysponujemy ograniczoną przestrzenią na aranżacje roślinne, są idealnym pomysłem. Nie tylko pięknie wyglądają, ale również spełniają wiele pożytecznych funkcji.

Już wkrótce zapraszamy na drugą część artykułu, którą poświęcimy dachom intensywnym. Zapraszamy!