Współrzędna uprawa roślin - jest to sposób sadzenia i siania warzyw tak, aby pozytywnie oddziaływały na siebie i w naturalny sposób chroniły się przed chorobami i szkodnikami. Dla jednych może wydawać się to skomplikowane, jednak po kilku latach siania nabierzemy wprawy i będzie nam to szło o wiele sprawniej. Podstawowe zasady mówią nam:
- Powinno się sadzić rośliny motylkowate - zwiększają zawartość azotu w glebie, a to wszystko dzięki temu, że ich korzenie nie wchodzą w symbiozę z bakteriami
- Niekorzystne jest sadzenie roślin tej samej grupy i rodziny - przykładowo warzyw psiankowatych takich jak pomidor i ziemniak
- Korzystne jest sadzenie warzyw o różnym zasięgu systemu korzeniowego - dzięki czemu będą one pobierały składniki pokarmowe z różnych warstw gleby
- Niewskazane jest sadzenie w sąsiedztwie warzyw, które mają wysokie zapotrzebowanie na wodę i pokarm. Przykładem idealnym jest tutaj marchew i cebula, które oprócz obopólnej ochrony przed szkodnikami, nie pasują do siebie pod względem wymagań - cebula ma je wyższe.
- Dużą zaletą jest sadzenie w ogrodzie roślin odstraszających szkodniki - takich jak aksamitka (odstrasza mszyce), czosnek (nie toleruje go większość szkodników)
Tak więc jest sporo wytycznych, które mogą nam sugerować rozmieszczenie poszczególnych warzyw. Wszelkiego rodzaju literatura często dostarcza rozbieżnych kombinacji, a jest to spowodowane tym, że różni autorzy mają inną wizję rozstawu roślin, inne terminy sadzenia i siania, a nawet zalecają inne odmiany poszczególnych warzyw. Co więc jest wyznacznikiem ogólnym? Oto czynniki, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę:
- Wymagania pokarmowe
- Ciepłolubność
- Zapotrzebowanie na wodę
- Głębokość korzenienia się
- Wzajemne oddziaływanie poprzez wydzieliny roślinne
Nie da się skomponować idealnego rozwiązania dla ogrodu, ponieważ przykładowo zjawisko alleopatii (wzajemne oddziaływanie poprzez wydzieliny rośliny) zazwyczaj zachodzi tylko w jednym kierunku (chodzi o to, że połączenie dwóch roślin przynosi pozytywne korzyści tylko jednej ze stron, natomiast na drugą wpływa ujemnie). Z tego też względu należy na tabele spoglądać, jako na wskazówkę, a nie gotowy przepis na sukces. Sprawdzanie każdorazowo korzyści płynących z określonego schematu sadzenia w warunkach naszego ogrodu, może spowodować, że dojdziemy w końcu do idealnego rozwiązania.
Oto przykłady dobrego zgrania roślin (w zależności od tego, jakie chcemy uzyskać efekty):
Poprawa smaku
Warzywo | Zioło poprawiające smak |
Koper włoski | cząber ogrodowy |
Ziemniak | kolendra siewna, kminek zwyczajny, mięta pieprzowa |
Groch | koper ogrodowy |
Sałata głowiasta | cząber ogrodowy |
Burak ćwikłowy | koper ogrodowy |
Cebula | koper ogrodowy |
Rzodkiewka | rzeżucha ogrodowa |
Pomidor | pietruszka |
Ochrona przed szkodnikami i chorobami
Choroba / szkodnik | roślina ochronna | korzystne kombinacje |
Nicienie |
|
podane rośliny należy zastosować jako rośliny okrywowe lub na brzegach zagonów |
Mrówki |
|
Przykładowo powinno się zasadzić róże z lawendą |
Bawełnica korówka, mszyce |
|
nasturcja pod drzewami owocowymi róże i lawenda fasola i cząber ogrodowy |
Rdza porzeczkowo - wejmutkowa | bylica piołun | bylica piołun z czarną porzeczką |
Mącznik prawdziwy |
|
kilka roślin czosnku pod drzewami, krzewami, truskawkami czy różami |
Stonka ziemniaczana |
|
intensywnie pachnące odmiany aksamitek wśród ziemniaków |
Połyśnica marchwianka |
|
marchew z cebulą lub rzeżuchą |
Podajemy więc przykładowe kombinacje warzywne, które możesz zastosować w swoim ogrodzie, natomiast wystrzegaj się sąsiedztwa warzyw oznaczonych minusem, ponieważ może to niekorzystnie wpłynąć na jakość i ilość zbiorów jesiennych:
Kapusta
- + buraki, cebula, ogórki, seler, ziemniaki, sałata
- - zielony groszek
Rzodkiewka
- + ogórki, sałata, cebula, buraki, zielony groszek
Marchew
(dobrze wysiać ją po ogórkach i pomidorach)
- + fasola, ogórki, sałata, szczypiorek, cebula, groszek
- - koper
Fasola
- + kukurydza, ziemniaki, cukinia, kapusta
- - buraki, cebula
Pietruszka
(dobre, jeśli jest siana po kapuście i fasoli)
- + pomidory
Por
- + marchew, buraki, fasola, sałata
Cebula
- + buraki, marchew, kapusta, sałata, ziemniaki
- - groch, fasola
Groch
(dobrze rośnie na grządkach po marchwi i burakach)
- + marchew, ogórki, seler- truskawki
- - cebula
Sałata
- + ogórek, por, cebula, rzodkiewka, fasola szparagowa
Papryka
- + marchew, cebula
- - pomidory, bakłażany
Szpinak
- + bakłażan, kapusta, fasola, groch, cebula
- - ziemniaki
Pomidory
(niewskazane sadzić po papryce i ziemniakach)
- + seler, pietruszka, wczesna kapusta, sałata, marchew
- - kukurydza, ziemniaki
Ogórki
- + sałata, koper, kukurydza, seler, słonecznik, cebula
- - ziemniaki
Buraki
- + kapusta, sałata, cebula
- - fasola
Koper
- + cebula, sałata, ogórki, buraki
Seler
- + kalafior, pomidory
Cukinia
- + fasola, kukurydza
- - ziemniaki, brokuły, kapusta
Grunt to dobre sąsiedztwo. Warto wykorzystać tę zasadę, jeśli w zamian za to, nasze jesienne zbiory będą obfitsze niż do tej pory. Chwila spędzona nad kartką (wersja dla początkujących), czy kilka minut zastanowienia dla tych wprawionych mogą sprawić wiele pożytku dla naszych upraw. Należy również poczytać nieco więcej książek o tej tematyce, by w pełni uzupełnić wiedzę i zapoznać się szczegółowiej z zasadami, którymi powinniśmy się kierować, planując wiosną grządki.