Nie każdy, kto posiada ogród, ma ochotę lub możliwość spędzać długi czas na jego pielęgnacji. Coraz trudniej nam wygospodarować wolną chwilę, a jeżeli już taką mamy, chcemy spędzić ją na łonie natury miło i przyjemnie, wypoczywając.

Jednym z głównych pożeraczy czasu w ogrodzie jest wymagający trawnik. Aby uniknąć problemów z nim związanych mamy do wyboru dwie możliwości:

1. całkowitą rezygnację lub ograniczenie powierzchni trawiastych - wtedy zastępujemy trawę innymi nawierzchniami.
2. założenie trawnika zgodnie z kilkoma zasadami - które zdecydowanie ułatwią nam pielęgnację.

Wielu z nas nie wyobraża sobie jednak ogrodu bez trawnika. Jest on idealnym tłem dla ciekawych kompozycji roślinnych, scala ogród i wypełnia. Dodatkowo bardzo przyjemne jest spacerowanie boso po wypielęgnowanej trawie. Nic też nie zastąpi piknikowania we własnym ogrodzie, a nie da się tego zrobić inaczej, jak tylko na trawie.

Przeczytaj również nasz artykuł - Trawnik z rolki czy z siewu? Wady i zalety.

O trawnikach słowem wstępu...

Trawnik spełnia wiele istotnych funkcji biologicznych w ogrodzie, takich jak:

• wpływa na wilgotność powietrza, w upalne dni paruje,
• poprzez zwiększanie wilgotności obniża temperaturę otoczenia,
• trawnik to zielone płuca ogrodu - wpływa na natlenienie gleby
• oczyszcza powietrze
• zatrzymuje wiatr i chroni przed burzami piaskowymi
• zapobiega erozji gleby, czyli wymywaniu gleby poprzez deszcz i wywiewaniu przez wiatr.

Możemy wyróżnić wiele rodzajów trawników, w zależności od ich właściwości, pracochłonności, składu gatunkowego, walorów estetycznych oraz sposobu użytkowania trawnika. W tej klasyfikacji wyróżniamy trawniki sportowe, parkowe, rekreacyjne, łąkowe, dywanowe. Wszystkie te typy łączy jedno - wymagają regularnej pielęgnacji, ale niektóre typy mają szczególne wymagania lub właściwości. Decydując się na odpowiedni rodzaj trawnika w ogrodzie, warto poznać właściwości poszczególnych grup:

• trawniki sportowe - pomimo swojej nazwy, są wykorzystywane nie tylko na obszarach przeznaczonych do uprawiania określonej dyscypliny sportowej. Trawy w tej grupie są bardzo odporne na deptanie i intensywne użytkowanie, dlatego bardzo często są wybierana do aranżacji ogrodów prywatnych, których murawa będzie intensywnie użytkowana, czyli miejsc gdzie dużo spacerujemy, chodzimy, biegamy, bawimy się z dziećmi. Dzięki temu unikniemy tworzenia się przedeptów, a więc także nie zmarnujemy czasu na ich dodatkowe dosiewanie.
• trawniki parkowe - to rozwiązanie stosowane najczęściej w parkach, ich cechą charakterystyczną jest fakt, że gatunki traw wykorzystane w tych mieszankach są przystosowane do rzadkiego koszenia - około 3-4 razy na sezon.
• trawniki rekreacyjne - to połączenie trawników sportowych i parkowych. Bardzo często są stosowane w parkach na polanach lub jako nawierzchnia terenów rekreacji aktywnej. Nie wymagają intensywnych zabiegów pielęgnacyjnych, i są dosyć wytrzymałe.
• trawniki łąkowe - czyli tak zwane łąki kwietne, to bardzo modne obecnie tereny, które doskonale wpasują się w miejsca o charakterze naturalnymi swobodnym. Są to obszary naśladujące naturalne łąki kwietne, czyli występuje na nich mnogość gatunków, w tym bardzo liczne gatunki kwitnące. Z reguły łąki kwietne kosi się dwa razy w sezonie.
• trawniki dywanowe- to najczęściej wizytówka domu, bardzo często stosowane przy budynkach użyteczności publicznej, więc są bardzo reprezentacyjne. Jednak ich wygląd wymaga starannej pielęgnacji (dokładne przygotowanie podłoża pod siew, koszenie 2 razy w tygodniu, podlewanie, nawożenie).

Nawierzchnie zielone, ale nie trawiaste ... jeżeli jednak nie chcemy rezygnować z powierzchni zielonych w ogrodzie, a pielęgnacja trawnika wydaje nam się jednak zbyt pracochłonna i wymagająca, możemy zastosować rośliny okrywowe. Są to rośliny, które w szybkim czasie utworzą nam piękne, zielone kobierce, które nie będą wymagały szczególnej pielęgnacji, JEDNAK nie będą zbyt wygodne do późniejszego aktywnego wykorzystywania. Rośliny okrywowe doskonale sprawdzą się także w miejscach, gdzie trawnik nie urośnie, czyli na przykład w zacienionych zakątkach.

Do roślin okrywowych możemy zaliczyć zarówno krzewy liściaste jak i iglaste oraz pnącza i byliny. Najpopularniejsze rośliny okrywowe to:

• irga rozesłana, pozioma,
• jałowiec płożący,
• winobluszcz,
• bluszcz,
• bodziszek,
• runianka.

Dzięki zastosowaniu tych roślin uda nam się zagospodarować fragmenty ogrodu w sposób naturalny i ekologiczny, który nie będzie wymagał dużych nakładów pracy i czasu. Z powodzeniem możemy zastąpić tak w niektórych miejscach trawnik.

Bardzo dobrym sposobem, aby sprawić, że nasz trawnik będzie mniej wymagający jest zastosowanie mieszanek traw i innych roślin. Mieszanki traw z koniczyną dają bardzo atrakcyjny efekt, a dodatkowo nie są tak wymagające jak gładkie, nienaganne trawniki tylko z traw.

Trawnik z koniczyną - atrakcyjny, oryginalny, łatwy w utrzymaniu

Jak stworzyć trawnik mało wymagający?

Po pierwsze wybieramy odpowiedni typ trawnika. Dzięki naszej klasyfikacji mogą Państwo zdecydować, jaki rodzaj będzie odpowiedni i poprosić o taką mieszankę nasion w sklepie.

Po drugie przygotowujemy odpowiednio podłoże pod wysiew. Nawierzchnia pod trawnik musi być:

1. właściwie oczyszczona, z kamieni, korzeni, chwastów - usunięcie chwastów teraz ograniczy ich rozwój w posianym już trawniku, a tym samym ograniczy przymus naszej ingerencji w jego wzrost i usuwanie niepożądanych roślin.
2. utwardzona i wyrównana - dzięki czemu nie będą tworzyły się kałuże, stojąca woda nie będzie niszczyła trawy i jej korzeni, a tym samym unikniemy potrzeby dosiewania w podmokłych miejscach. W okresie siewu nierówna powierzchnia może powodować zmywanie nasion oraz ich nierównomierne kiełkowanie i wzrost.
3. żyzna i zasobna w składniki mineralne - jeżeli zadbamy podłoże już przed siewem trawy, odpowiednio je użyźniając i poprawiając jego strukturę, nie będzie potrzeby częstego stosowania nawozu w późniejszym okresie. Nasiona trawy również łatwiej i szybciej skiełkują w zasobnym podłożu, skróci się więc czas potrzebny na podlewanie posianej trawy.

Po trzecie wybieramy odpowiedni okres do siewu trawy. Wbrew pozorom nie jest to wczesna wiosna. Termin wiosenny nie jest zbyt dobry, ponieważ pojawiające się często przymrozki mogą powodować niszczenie kiełkującej trawy. Niskie temperatury opóźniają także sam proces kiełkowania. Korzystniejszym terminem na wysiew trawy jest koniec sierpnia, początek września. Przewagę tego terminu determinują trzy cechy:

• stabilna dodatnia temperatura
• jest to termin, w jakim trawy naturalnie same się wysiewają,
• panuje odpowiednia wilgotność podłoża.

Unikamy natomiast zakładania trawnika w czerwcu i lipcu. Wysokie temperatury i mała wilgotność potęgują ryzyko niepowodzenia jak również wymuszają na nas częstsze podlewanie trawnika.

Po czwarte dbamy o odpowiednią wilgotność podłoża. Nasze działania w tym celu mogą mieć dwa kierunki - odwadnianie lub nawadnianie.

• Jeżeli teren na jakim planujemy trawnik jest zbyt wilgotny, musimy wykonać drenaż. Pozwoli to nam uniknąć w przyszłości gnicia trawnika i jego wypadania. Trawnik podmywany, lub rosnący na terenie podmokłym nie rośnie zdrowo i wygląda mało atrakcyjnie. Dodatkowo lubi pojawiać się w nim mech.

Odwodnienie terenu możemy wykonać na kilka sposobów, w zależności jak bardzo podmokły jest teren. Wyróżniamy tu:

1. spadki terenu i studnie chłonne - czyli kształtujemy obszar w taki sposób, aby nadać powierzchni i ułatwić spływanie wody. Optymalne spadki mają wymiar 3-5 %. W miejscach, gdzie spływa woda wykonujemy studnie chłonne. Są to wykopane w podłożu jamy, które wypełniamy podłożem przepuszczalnym, układają go warstwowo, od najdrobniejszego materiału u góry, do najgrubszego ku dołowi. Studnie chłonną może wypełniać kolejno od góry następujące podłoże naturalne, piasek, żwir, otoczaki. Jest to rozwiązanie idealne do gruntów bardziej przepuszczalnych.
2. system drenarski - wykonujemy go na obszarze, gdzie jest wysoki poziom wód gruntowych lub teren jest nieprzepuszczalny, czyli tam gdzie występuje glina lub ił. System drenarski to system rurek, rozmieszczonych na całej powierzchni trawnika, zbierających nadmiar wody. Rurki lokalizujemy w piasku, który jest usypany w rowkach wykopanych w gruncie przeznaczonym pod trawnik na głębokości około 30 cm. Gęstość rozmieszczenia elementów systemu drenarskiego zależy od warunków panujących w danym miejscu. Rozmieszczenie na glebach ciężkich, gliniastych wynosi 4-5 metrów, na lżejszych 5-9 metrów. Wszystkie systemy rurek spotykają się w jednym miejscu - studniach chłonnych. Woda ze studni zbiorczych może być powtórnie wykorzystana w ogrodzie. Istotne jest, aby rozmieszczając system drenarski, nadać mu odpowiedni spadek. Zbyt duży może powodować osuwanie się podłożą nad nim, zbyt mały grozi zamulaniem i zaklejaniem rurek drenarskich.

• System nawadniania - każdy system nawadniania gwarantuje nam efektywne i regularne podlewanie trawnika, bez nakładu czasu. Dodatkowo warto jest wykorzystać w systemach wodę pochodzącą z opadów - będziemy wtedy nie tylko zaradni ale również przyjaźni dla środowiska. Każdy system nawadniania składa się z trzech, powiązanych ze sobą elementów. Są to : pompa, węże, zraszacze. Pompa wypełnia węże wodą pod ciśnieniem, te natomiast doprowadzają ją do zraszaczy, które podlewają ogród. Zamiast zraszaczy możemy zastosować także system kropelkowy, czyli specjalne bolec, które są umieszczone w podłożu, na przykład blisko systemu korzeniowego rośliny i jeszcze efektywniej ją podlewają. Woda trafia dokładnie pod roślinę. Aby system był bardziej samodzielny, możemy dodatkowo wyposażyć go w czujniki wilgotności, centralę sterującą-która samodzielnie decyduje, po analizie pomiarów wilgotności, czy jest konieczność podlewania. Możemy również dzięki niej zaprogramować system aby uruchamiał się o określonej porze, oszczędzamy w ten sposób czas, i nie musimy już pamiętać o podlewaniu.

Automatyczna kosiarka oferowana przez firmę DAV-POL (www.kosiarki-automatyczne.pl)

Szybki efekt - trawnik z rolki

Jeżeli siew trawy wydaje nam się zbyt pracochłonny i dodatkowo nie chcemy długo czekać na efekty ( trawa kiełkuje nawet do 3 tygodni) możemy zdecydować się na trawnik z rolki. Gotowa darnina jest produkowana specjalnie do zadarniania obszarów w innym miejscu niż została posiana, otrzymujemy ją w rolkach, gotową do rozłożenia. Podłoże musi być również odpowiednio przygotowane i oczyszczone. Trawnik z rolki również wymaga systematycznego podlewania aż do ukorzenienia, jednak na efekty nie musimy długo czekać, są widoczne od razu.

Koszenie trawy - czy musi tyle trwać?

Otóż nie, nie musi. Problemem, który bezpośrednio dotyczy trawników i jest ogromnym pożeraczem czasu, jest koszenie. Jednak już na etapie planowania trawnika możemy sobie ułatwić koszenie. Jak to zrobić? przede wszystkim:

1. unikamy wąskich pasm trawnika i miejsc gdzie nie dojedzie kosiarka,
2. przy ogrodzeniach, budynkach, krawężnikach i innych trudno dostępnych stosujemy warstwy żwiru lub innej nawierzchni, po której będzie jeździła kosiarka, a my nie będziemy musieli ręcznie przycinać pozostawionych pasm trawy,
3. drzewa, krzewy sadzimy w grupach i powierzchnię pod nimi ściółkujemy.

Na rynku dostępne są już kosiarki samodzielnie jeżdżące, które mogą same jeździć po ogrodzie i kosić trawę. Są wyposażone w system GPS, wystarczy zaprogramować je odnośnie położenia trawnika i gotowe! skosi się samo.

Trawnik to cały czas nieodzowny element ogrodu. Jest to nawierzchnia wymagająca, ale odwdzięcza się atrakcyjnym wyglądem i funkcjonalnością. Korzystając z naszych wskazówek mają Państwo możliwość stworzyć trawnik bardzo mało wymagający, a w dalszej mierze piękny.