Borówka wysoka - szlachetna księżniczka z Ameryki

Borówka wysoka, zwana powszechnie amerykańską, ze względu na swoje pochodzenie, to krzew owocowy, który jest w naszym kraju coraz powszechniejszy.

Ogromne zalety zdrowotne, wynikające z jej spożywania, a także walory smakowe, sprawiają, że coraz chętniej sadzimy te krzewy w naszych ogrodach.

Borówka wysoka pochodzi z Ameryki Północnej, gdzie naturalnie rośnie, występując w lasach sosnowych.

Upowszechnienie się borówki w uprawie ogrodowej, było wynikiem rozwoju miast i zwiększonym zapotrzebowaniem ludzi na owoce leśne. Starano się przenosić ją z lasów do miejskich ogrodów, jednak początkowo, wyniki tych działań były słabe. Nie znano bowiem dobrze wymagań borówki.

Dopiero kiedy amerykański botanik dr Coville rozpoczął badania nad tym szlachetnym krzewem, udało się, już w latach 20-dziestych XIX wieku, zakładać pierwsze plantacje borówek. Dzięki określeniu wymagań siedliskowych borówki, a także sprecyzowaniu skutecznych sposobów jej rozmnażania, plantacje szybko się rozwijały, dając wysokie plony.

Borówka amerykańska ma specyficzne wymagania, jeżeli chodzi zarówno o stanowisko, jak też wymagania w czasie sadzenia, oraz pielęgnację. Jednak ogromne zalety, wynikające z faktu spożywania borówki, powodują, iż warto zapoznać się z nimi, aby potem z sukcesem hodować borówki w ogrodzie.

Borówka amerykańska upowszechniła się ze względu na walory smakowe i zdrowotne.

Borówka amerykańska - jakiego stanowiska wymaga?

Przede wszystkim miejsce pod plantację borówki powinno być stanowiskiem słonecznym. Na słońcu borówki lepiej owocują, a także dobrze dojrzewają.

Stanowisko powinno być również osłonięte od wiatru - co prawda większość gatunków borówek jest odporna na mróz, nawet wysokie przymrozki zimowe, ale dla kwiatów niebezpieczne są wiosenne przymrozki i mroźny wiatr.

Podłoże pod uprawę musi być próchnicze, umiarkowanie wilgotne, o odczynie kwaśnym. Gleba musi być przepuszczalna i przewiewna, ale nie sucha. Korzenie nie tolerują też wody stojącej.

Duża zawartość materii organicznej i próchnicy jest pożądana w uprawie borówki.

Borówka najlepiej rośnie na stanowisku słonecznym.

Jak sadzić borówki?

Sadzenie borówek najlepiej przeprowadzić:

• wiosną, pod koniec kwietnia, lub początek maja,
• jesienią, od września do października.

Borówki są krzewami samopylnymi, więc teoretycznie, niewymagana jest obecność kilku egzemplarzy, jednak zapylenia krzyżowe dają wyższe plony, dlatego warto w ogrodzie posadzić przynajmniej dwa krzewy.

Do sadzenia najlepiej wybierać sadzonki przynajmniej 2-letnie, gdyż będą one już gotowe do owocowania.

Kupując sadzonki, wybierajmy takie w pojemnikach, gdyż wtedy system korzeniowy jest lepiej dostosowany, niż sadzonek kopanych z gruntu.

Sadzonka borówki powinna mieć zdrewniałą podstawę i żywe, zielonkawe pędy górne. Jeżeli mam już liście, powinny być zielone, sprężyste, bez oznak chorób.

ETAPY SADZENIA BORÓWKI

• wykop dołek o głębokości około 30-40 cm,
• zapraw dołek torfem (korą, trocinami), aby uzyskać kwaśne stanowisko,
• umieść sadzonkę w dołku tak, aby górna warstwa bryły korzeniowej była równo z poziomem gruntu,
• przysyp sadzonkę podłożem, do połowy wysokości dołka,
• podlej, aby podłoże osiadło,
• uzupełnij dołek podłożem do wysokości gruntu, delikatnie dociśnij,
• podlej, i uzupełnij ewentualne braki podłoża,
• krzew wyściółkuj korą, trocinami lub torfem.

Warto wokół świeżo posadzonego krzewu stworzyć zagłębienie, nieckę, która sprawi, że woda nie będzie rozpływać się na duży teren dookoła, tylko wsiąknie w pobliżu krzewu.

Kora hamuje parowanie i zakwasza podłoże pod borówkami.

Jak ciąć borówkę?

Cięcie borówki wykonujemy w czasie jej spoczynku czyli w lutym i marcu.

W ciągu całego roku można usuwać gałązki chore, połamane, zniszczone, suche.

Co kilka lat ( optymalnie 5 lat) należy odmłodzić rośliny, poprzez silne cięcie, redukujące większość gałęzi. Pozostawiamy krzew przycięty do wysokości maksymalnie 30 cm, od poziomu gruntu.

Sposób przycinania krzewów borówek zależy od pokroju danej odmiany:

• gatunki przewieszające się wymagają przycinania pędów zewnętrznych,
• gatunki o pokroju wzniosłym tniemy, usuwając gałązki ze środka krzewu.

Jak pielęgnować borówkę amerykańską?

Bardzo ważnym zabiegiem, który wpływa na owocowanie rośliny, jest podlewanie. Borówki lubią podłoże wilgotne, ale nie tolerują zalewania korzeni.

Regularne podlewanie będzie konieczne w czasie suszy, ale najważniejsze, aby podlewać krzewy wiosną, w momencie kwitnienia i zawiązywania owoców, oraz ich dojrzewania.

Do podlewania musimy stosować wodę o niskim ph, dlatego najczęściej woda z naturalnych zbiorników się nie nadaje, ma odczyn zasadowy, co źle wpływa na ph podłoża.

Borówce szkodzą wiosenne przymrozki, które powodują opadanie kwiatów. W czasie przymrozków wiosennych rośliny trzeba zraszać wodą.

Borówka nie ma wysokich wymagań pokarmowych, dlatego łatwo przesadzić z jej nawożeniem. Jeżeli jednak w naszym ogrodzie gleba jest uboga, możemy nawozić ją wiosną i latem, nawozem z dużą zawartością azotu. Borówka dobrze reaguje na nawożenie nawozem naturalnym - obornikiem.

Koniecznie trzeba regularnie uzupełniać poziom ściółki, która ogranicza parowanie wody z podłoża, a także ułatwia zachowanie kwaśnego ph. Musimy też dbać o utrzymanie kwaśnego podłoża, poprzez stosowanie preparatów zakwaszających glebę ( nawozy sztuczne, lub naturalne - kora, trociny, torf).

Zalety spożywania borówki amerykańskiej

Coraz większe zainteresowanie borówką wynika niewątpliwie z jej licznych zalet, jakimi są:

• walory smakowe,
• niska kaloryczność - zaledwie około 60 kcal w 100g,
• liczne witaminy i substancje poprawiające nasze zdrowie, skład borówek powoduje, że są one skuteczną pomocą diecie, w walce z nadciśnieniem, starzeniem się skóry, a nawet nowotworami.

Spożywając borówki, pamiętajmy, że najwięcej dobroczynnych składników mają owoce surowe, a w drugiej kolejności mrożone. Wszelkie przetwory zawierają ich niestety mniej.

Borówki są smaczne i zdrowe, możemy wykorzystywać je do wielu potraw, napojów i ciast.

Co zawiera owoc borówki?

• witaminy C, B6, A, E, K,
• minerały jak wapń, magnez, żelazo, potas, sód, fosfor, cynk,
• flawonoidy - oddziałujące na poprawę pamięci i koncentracji,
• antocyjany - poprawiające wzrok i pracę oczu,
• fitoestrogeny - hamujący rozwój nowotworów hormonozależnych,
• kwas elagowy - hamujący powstawanie nowotworów krtani, płuc,
• proantocyjanidyny - przeciwdziałają marskości wątroby,
• garbniki - wspomagają układ pokarmowy, mają działanie antytoksyczne i antybakteryjne.

Jakie odmiany borówki posadzić w ogrodzie?

Odmiany borówki różnią się terminem dojrzewania, płynnością i smakiem owoców.

Borówki możemy podzielić ze względu na termin owocowania, na 3 grupy:

• odmiany wczesne, dojrzewają w lipcu,
• odmiany średnio dojrzewające, dojrzewają w lipcu,
• odmiany późne, dojrzewają we wrześniu,

Jakie odmiany warto kupić?

ODMIANY WCZESNE:

• DUKE - odmiana bardzo plenna, z krzewu dorosłego można zebrać do 8 kg owoców, borówki są średniej wielkości, mają smak winno-słodki, krzewy bardzo silnie rosnące, wysokość to około 1, 8 m.,
• SPARTAN - to odmiana, której owoce uznaje się za bardzo smaczne, dodatkowo bardzo plenne, około 6 kg. z krzewu, krzewy są duże, do 2 m. wysokości, silnie rosnące,
• CHANTICLEER -krzew średniej wielkości, owoce również, smaczne, słodkie, z lekko kwaśnym aromatem,
• PATRIOT - ma bardzo duże owoce, jasnoniebieskie, o smakowitym aromacie, krzew jest niewielki, do 1, 2 m.
• EARLIBLUE - krzew o silnym wzroście, duże owoce są zebrane w grona,
• HANNAH’S CHOICE - to odmiana o intensywnym wzroście, nawet do 2 metrów wysokości, i dużych owocach, które osiągają do 2 cm średnicy,

ODMIANY ŚREDNIO DOJRZEWAJĄCE:

• BLUECROP - to jednak z popularniejszych odmian, ceniona ze względu na plenność i duże owoce,
• TORO - odmiana, której owoce przypominają grona winogron, ceniona za smak i plenność,
• PINK LEMONADE - to niewielki krzew, który wzbudza zainteresowanie ciekawą barwą owoców dojrzałych - są różowe, mają słodki smak.
• BLUEJAY - odmiana o silnym wzroście, owoce mają średnią wielkość, ale ich zaletą jest odporność na spękania,
• roślina o silnym wzroście. Pędy są wzniesione, ale lekko się rozkładają. Owoce średniej wielkości, odporne na pękanie.
• BONUS - odmiana osiąga 1, 5 m wysokości, a jej owoce są bardzo duże - mają około 3 cm, krzewy są plenne, owocują około 6 kg., z krzewu.
• CHANDLER - to rozłożysty krzew, o największych owocach - nawet do 3, 5 cm, z jednego krzewu można uzyskać nawet 8 kg. owoców, dodatkowo owocuje długo - nawet do 6 tygodni,
• GOLDTRAUBE - duże, smakowite owoce na krzewie średniej wielkości - około 1, 5 m.
• IVANHOE - owoce zebrane w luźne grona, słodkie i smaczne, wysokość do 1, 5 m..
• NELSON -duże owoce, zebrane w luźne grona, krzew charakteryzuje się gęstym pokrojem.
• NORTH COUNTRY - odmiana rośnie bardzo wolno, osiąga 60 cm, owoce niewielkie, ale bardzo smaczne..

ODMIANY PÓŹNE:

• ELIZABETH - to odmiana owocująca bardzo plennie, owoce są słodkie, krzew duży, ma wysokość do 1, 8m
• BLUEGOLD - odmiana odznacza się silnym wzrostem nas szerokość, owoce są smaczne, średniej wielkości, występują dość licznie.
• DARROW - krzew silnie rosnący, owoce duże, nawet 2, 5 cm, o słodko-winnym smaku.
• BRIGITTA BLUE - odmiana przeznaczona do najcieplejszych rejonów kraju, owoce lekko kwaśne, krzew silnie rosnące.
• ELLIOT - odmiana plenna, o owocach z charakterystycznym jasno szarym nalotem, w smaku słodko-winnych, dojrzewa najpóźniej, w drugiej połowie września,
• .RUBEL - charakteryzuje się późnym, nawet jak dla tej grupy, terminem dojrzewania, owoce nie są duże, ale z powodzeniem mogą uzupełniać zapotrzebowanie na witaminy i minerały, w okresie jesiennym.

Komponując w ogrodzie kilka odmian, jesteśmy w stanie uzyskać plenny i smakowity jagodnik, który będzie zaopatrywał nas w 🍅 borówki, przez cały sezon.

Artykuł powstał we współpracy ze Szkółką Drzew i Krzewów Ozdobnych SZOTEK.