Sztuka bonsai, czyli tworzenia miniaturowych drzew w pojemniku, wywodzi się z Chin, a udoskonalona została przez Japończyków i Koreańczyków.

Bon-sai oznacza roślinę w pojemniku. Początkowo sztuką zajmowała się tylko zamożna część chińskiego społeczeństwa, arystokraci i duchowni, a miniaturowe drzewka były luksusowym prezentem. Otrzymane drzewko było bardzo często efektem pracy kilku pokoleń. Do uprawy bonsai nadają się wszystkie gatunki drzew, ale najbardziej cenione są te długowieczne, jak dęby, sosny, cisy czy jałowce.

Jak rozpocząć przygodę z bonsai?

Jak wiadomo, bonsai to stara sztuka kształtowania drzew. Nie powinna Cię jednak zniechęcać informacja, na temat długotrwałości tego procesu, czy jego zawiłości. Z pewnością po przeczytaniu tego artykułu rozjaśni Ci się w głowie, a sama sztuka kształtowania bonsai stanie się czytelna i łatwa.

Kształtowanie drzewek bonsai to przede wszystkim strzyżenie i drutowanie roślin, ale nie tylko. Na sztukę bonsai składają się również inne techniki, którym także przyjrzymy się w tym artykule.

Przygodę z bonsai powinniśmy rozpocząć od wyposażenia się w materiał roślinny, a także odpowiednie narzędzia.

Błędnym jest przekonanie, że drzewka bonsai to modyfikowane genetycznie, małe, specjalnie wyhodowane odmiany. Do sztuki bonsai wykorzystuje się zwykłe dobrze znane nam rośliny, które dzięki odpowiedniemu kształtowaniu - osiągają znaną nam formę miniaturowych.

Drzewko bonsai powinno być hodowane w tej formie najlepiej już od małej siewki.

Optymalnym czasem na rozpoczęcie cięcia jest wiek 5 lat, kiedy siewkę drzewka możemy swobodnie wyginać i ciąć.

Drzewko możemy kupić w szkółce, sklepie ogrodniczym, prosząc o radę sprzedawcę. W internecie i odpowiednich sklepach do dyspozycji mamy również drzewka tzw. prebonsai, które są materiałem roślinnym, gotowym do cięcia.

Możemy również samodzielnie wyhodować drzewko z nasiona czy szczepki, jednak w takim przypadku proces będzie trwał jeszcze dłużej.

Najlepsze gatunki do kształtowania to sosny, jałowce, ale dobrze radzą sobie także klony, dęby, czy też drzewa owocowe - jabłonie, wiśnie. Możemy stworzyć też kwitnące bonsai z azali, glicynii czy irgi. Właściwie dobrany gatunek drzewa musi doskonale reagować na cięcie, oraz wolno rosnąć.

Narzędzia jakie będą nam potrzebne to:

• kleszcze do cięcia gałęzi, gałązek i konarów - możemy kupić kilka rozmiarów, dostosowując je do ciętego materiału; kleszcze są ostrzejsze niż sekator, dzięki czemu cięcia lepiej się goją, a sam proces strzyżenia i formowania przebiega sprawniej,
• kleszcze do drutu,
• drut aluminiowy, oksydowany, do kształtowania drzewka,
• nożyczki,
• szczypce,
• dłuta,
• dodatkowo możemy zakupić rozchylać do gałęzi,
• potrzebna będzie również atrakcyjna doniczka, która będzie bardzo trwała i stanie się przez wiele lat pojemnikiem na nasze piękne drzewko,
• podłoże,
• ewentualnie dekoracyjne kamienie,

Kiedy wyposażymy się w drzewko w wieku około 5 lat, możemy rozpocząć pracę nad jego kształtowaniem.

Cięcie drzewka musimy wykonywać bardzo ostrymi narzędziami, tak aby nie zaszkodzić roślinie.

Cięcie drzewka Bonsai

Aby dobrze przycinać i formować nasze drzewko bonsai, warto zrozumieć w jaki sposób rośnie drzewo. Najbardziej intensywny wzrost ma miejsce na szczycie, młode pędy, gałązki intensywnie przyrastają, podczas gdy te we wnętrzu zaczynają zamierać, zasychać. Obydwa zjawiska są niepożądane w bonsai.

Dlatego ważne jest utrzymanie w ryzach drzewka, zwłaszcza w miejscu przyrostów wierzchołkowych. Nie powinny one zdominować całej kompozycji. Poprzez przycinanie pędów na wierzchołku, pobudzamy wewnętrzne gałązki i pędy do rozwoju, dzięki czemu tworzy się zwarta, zielona masa, równolegle zagęszczona od środka i na zewnątrz.

Cięcie drzewka bonsai możemy podzielić na:

• cięcie pielęgnacyjne, które jest delikatniejsze,
• cięcie formujące, bardziej rygorystyczne, intensywne,

Precyzyjne cięcie pielęgnacyjne wykonujemy regularnie i starannie.

Cięcie pielęgnacyjne bonsai

To rodzaj cięcia, który wykonujemy zwłaszcza na młodych, wierzchołkowych przyrostach, po to aby utrzymać na roślinie pożądany kształt, ale również, aby pobudzić wykształcanie nowych pędów i zagęszczanie się korony drzewa. Cięcie pielęgnacyjne bonsai możemy wykonywać przez cały sezon wegetacyjny. Każde wyjście do ogrodu może być pretekstem do przycięcia pojawiających się młodych przyrostów, które zaburzają pożądany kształt rośliny. Cięcie pielęgnacyjne bonsai powinno być regularne. Zaniechanie cięcia spowoduje wybujały wzrost drzewka, natomiast regularne strzyżenie będzie pobudzać do wzrostu drzewko, które będzie zdrowe, gęste, witalne. Nie bójmy się więc przycinać naszego bonsai. Więcej szkody wyrządzimy, kiedy tego cięcia zabraknie. Do strzyżenie krzewów i drzewek musimy wykorzystywać bardzo ostre, precyzyjne narzędzia. Dużo szkody możemy wyrządzić za pomocą tępych narzędzi, które będą miażdżyć młode końcówki rośliny, powodując ich zasychanie.

Jak przycinamy? Przytrzymując gałązkę, precyzyjnie docinamy na długość igły, które zaburzają kształt bonsai. Możemy przyciąć nawet ⅓ wysokości pączka iglastego. Bardzo korzystne efekty przynosi ręczne usuwanie zbędnych pączków, zwłaszcza na roślinach iglastych. Polega na zrywaniu palcami zbędnych i niepotrzebnych pączków. Drzewka liściaste możemy również kształtować bez użycia narzędzi, zwłaszcza że przycięcie liści w połowie, może powodować i zasychanie. Korzystne efekty przynosi defoliacja, czyli całkowite usunięcie liści z drzewa w sezonie wegetacyjnym. Powoduje to mocniejsze rozgałęzianie się drzewa, a także wykształcenie mniejszych, ale gęstszych liści.

Drzewko bonsai możemy wykonać nawet z drzew owocowych.

Cięcie formujące bonsai - jak zrobić bonsai?

Cięcie formujące bonsai to trudniejsze cięcie, gdyż skupia się na kształtowaniu rośliny, poprzez wycięcie grubszych gałęzi i konarów. Decyzja, którą gałązkę usunąć jest trudna, a presja jaką odczuwamy dodatkowo czyni ten zabieg bardzo stresującym. Od prawidłowego usunięcia gałęzi zależy nie tylko wygląd drzewka, ale również jego zdrowotność.

Cięcie formujące bonsai wykonujemy po zakończeniu wegetacji - jesienią, lub przed jej rozpoczęciem - wczesną wiosną. Najczęściej rana po cięciu jest duża, dlatego bardzo ważne jest, jak ją wykonamy. Najlepiej jest zastosować specjalnie zaprojektowane do tego celu narzędzie - kleszcze skośne, które tworzą w miejscu cięcia wgłębienie, ułatwiające gojenie się rany. Wiele praktyk i szkół cięcia roślin zaleca smarowanie rany po cięciu pastą, która ogranicza wnikanie patogenów, a tym samym minimalizuje ryzyko choroby.

Jeżeli chodzi o samo cięcie, nie ma konkretnej zasady, które gałęzie usuwać. Przede wszystkim ważne jest jaki kształt ostateczny chcemy uzyskać. Dodatkowo, możemy kierować się poniższymi wskazówkami:

• usuwamy pionowe, długie i cienkie gałęzie, które trudno się formuje, wygina,
• usuwamy gałęzie, zasłaniające przód pnia,
• usuwamy gałęzie suche, nienaturalnie wygięte, rosnące w dziwny sposób, nieproporcjonalne, za grube, za chude,
• jeżeli z jednej wysokości pnia wyrasta więcej niż jedna gałązka, usuwamy je, pozostawiając jedną z nich,
• usuwaj maksymalnie ⅓ korony rośliny,

W jednym sezonie wegetacyjnym możemy tylko raz wykonać takie cięcie formujące.

Piękne, wielopniowe bonsai z klonu.

Drutowanie bonsai - jak kształtować drzewko

Drutowanie to podstawowy sposób kształtowania drzewa, wyginania jego gałęzi i nadanie im pożądanego pokroju. Gałązki owija się luźno drutem aluminiowym na kilka miesięcy, nadając im pożądany kształt.

Drutowanie możemy wykonywać przez cały rok. Kiedy kształtujemy grubsze konary, warto zawinąć je najpierw rafią, która ochroni korę przed uszkodzeniami. W czasie kiedy gałęzie są owinięte drutem, musimy uważnie obserwować, czy drut nie zaczyna wrastać w korę. Może to powodować uszkodzenia i blizny, co nie jest pożądane.

W technice drukowania oczywiście liczy się wybór odpowiedniego drutu. Mamy do wyboru dwa rodzaje, dostępne w wielu rozmiarach:

• drut aluminiowy (anodyzowany)
• drut miedziany (wyżarzony).

Dla osób początkujących poleca się drut aluminiowy, który jest łatwiejszy w użytkowaniu. Zakup kilku grubości drutu, pozwoli nam dopasować go do owijanych gałęzi.

Drut jaki wykorzystasz do drutowania danej gałęzi powinien stanowić ⅓ jej grubości - nie może być za cienki, ponieważ nie będzie w stanie utrzymać gałęzi w nowej, pożądanej pozycji.

KILKA ZASAD DOTYCZĄCYCH DRUTOWANIA BONSAI

• Drutowanie zaczynamy od pnia, przesuwając się na grubsze gałęzie, potem na drobniejsze. Drut powinien owijać pień przynajmniej dwa razy, tak aby drutowanie na gałęzi było stabilne.
• Drut nawijamy pod kątem 45 stopni, co powoduje, że roślina swobodnie przyrasta.
• Wyginając gałąź do góry, drut z pnia musi wychodzić z wierzchu, jeżeli wyginamy do dołu, drut musi wychodzić od spodu.
• Po uzyskaniu pożądanego kształtu, drut usuwamy, poprzez przecięcie splotu. Nie powinno się go odwijać, gdyż może to zaszkodzić roślinie.

DRUTOWANIE

• Drutowanie rozpoczynamy od pnia.
• Ucinamy tyle drutu, aby wystarczyło do zawinięcia go dwukrotnego oraz zadrutowania najgrubszej gałęzi.
• Teraz możemy rozpocząć drutowanie cieńszych z nich. (Grubość drutu dopasuj do grubości gałęzi)
• Znowu ucinamy pożądaną ilość drutu i nawijamy go, rozpoczynając od grubszej gałęzi ( w pewnym miejscu druty o różnych grubościach będą się na siebie nakładały, zapewnia to stabilność drutowania).

Po zadrutowaniu gałęzi, przystępujemy do jej kształtowania. Gałąź wyginamy stanowczo, ale tylko raz, aby uniknąć jej złamania. Najlepiej przytrzymać ją palcem w jednym miejscu, i wyginać kciukiem. Podtrzymywanie gałęzi zapewni nam równomierne rozłożenie siły i ochroni gałęzie przed złamaniem.

Za pomocą drutowania możemy pochylić gałąź do dołu. Wystarczy zadrutować gałązkę, a następnie założyć na niej odciąg, mocując go do brzegu doniczki, albo mocnego korzenia. Po kilku miesiącach gałąź zachowa nadany kierunek.

Drzewka bonsai mogą być dekoracją wnętrza, ale również ogrodu.

Inne metody formowania - bonsai dla wtajemniczonych:)

Poza cięciem pielęgnacyjnym oraz formującym, możemy w celu nadania pożądanej formy drzewu, wykorzystać jeszcze:

• defoliację, wspomnianą wyżej jako usuwanie liści,
• metodę nebari, czyli kształtowanie pnia,
• czy metodę martwego drewna, która urozmaica nasze bonsai.

Defoliacja - kształtowanie liściastego bonsai

Defoliacja to całkowite usunięcie wszystkich liści z drzewa. Zabieg wykonujemy latem. Usunięcie liści ma pobudzić drzewko bonsai do rozkrzewienia, a także jako efekt uboczny, choć również pożądany, do wykształcenia mniejszych liści.

Defoliację najlepiej wykonać latem, w czerwcu, tak aby roślina miała czas na regenerację do zimy. Właściwie wszystkie gatunki możemy poddać takiemu zabiegowi, wyjątkiem są jedynie egzemplarze osłabione, które mogłyby go nie przeżyć. Defoliacja może również dotyczyć tylko niektórych fragmentów drzewa liściastego, w celu na przykład spowolnienia wzrostu.

Piękne bonsai z modrzewia.

Nebari czyli kształtowanie korzeni

Nebari to inaczej korzenie powierzchniowe drzewa (to co widać na powierzchni doniczki). Ładnie i dobrze wykształcone nebari są nie tylko ogromnie atrakcyjne, ale również zapewniają równowagę dla drzewa, poprzez zrównoważenie jego korony. Ładne nebari to jedno z trudniejszych zadań w technice bonsai, aby wpisywało się w kanony piękna bonsai, musi spełniać kilka zasad:

1. jest koncentryczne,
2. od pnia odchodzą na jednym poziomie grube korzenie, które im dalej od środka są drobniejsze,
3. korzenie są pokryte korą, a nie mchem,
4. korzenie nie wystają ponad doniczkę.

Nebari możemy kształtować, wykorzystując 3 metody:

• technika pierścienia,
• nacięcie podstawy pnia
• regularne cięcie korzeni

Technika pierścienia to podstawowa metoda, służąca do wykształcenia ładnego nebari na nowych, stosunkowo młodym drzewku. Metodę rozpoczynam od nałożenia na pniu, powyżej obecnego systemu korzeniowego, luźnego okręgu z drutu. Miejsce to przysypujemy grubą warstwą podłoża, i pozostawiamy na kilka sezonów wegetacyjnych - 2-3- sezony. Wraz z rozrastaniem drzewa, okrąg z drutu stanie się coraz ciaśniejszy, jego zaciskanie będzie stopniowo ograniczało transport wody i soli od korzeni do liści. Drzewo, w mechanizmie obronnym, zaczyna wykształcać nowe korzenie, powyżej pierścienia z drutu. Po kilku sezonach nowy system korzeniowy będzie w pełni wykształcony.

Nacięcie podstawy pnia pozwala nam na stworzenie korzeni w dowolnym miejscu - jeżeli na przykład po jednej stronie nebari nie jest wykształcone, ta metoda pozwala na uzupełnienie braków. Odpowiedni termin na wykonanie nacięcia to wiosna.

Nacięcie w nasadzie pnia, lub nawiercenie go, powoduje, że w tym miejscu zacznie tworzyć się nowa tkanka. Nacięcie wykonujemy dłutem, lub tradycyjnie - nożem, sekatorem itp. Miejsce nacięcia powinno być głębokie, aby uszkodzić łyko i miazgę. W miejscu zranienia wsypujemy ukorzeniacz, a następnie roślinę sadzimy na takiej głębokości, aby zranienie przysypać podłożem (mieszanka torfu:pumeksu - 1:3). Bardzo istotne dla wykształcenia nowych korzeni jest dokładne przykrycie tego miejsca podłożem, oraz utrzymywanie go stale wilgotnego.

Po roku, sprawdzamy czy wykształciły się nowe korzenie. Jeżeli możemy je zaobserwować, to zaczynamy delikatne usuwanie podłoża, w celu przekształcenia ich w korzenie powierzchniowe.

Regularne cięcie korzeni wykonywane raz na sezon, powoduje ich aktywny wzrost. Korzenie pobudzone do wzrostu, zagęszczają się, tworząc malowniczą przeplatankę.

Gęste drzewko bonsai z jałowca.

Martwe drewno - bonsai

Martwe drewno bonsai wymaga nieco praktyki, jednak efekt wart jest zachodu. Martwe drewno podkreśla szczególny charakter bonsai i wygląda naprawdę zachwycająco.

Bonsai z martwym drewnem możemy wykonać tylko na gatunkach iglastych.

Martwe drewno możemy stworzyć na gałęzi lub na pniu.

Martwe drewno na gałęzi - tzw. Jin - tworzymy poprzez usunięcie z gałęzi fragmentu kory, a następnie wycięcie, nożem do Jin fragmentu drewna. Możemy teraz ukształtować obszar martwego drewna za pomocą papieru ściernego, noża, czy dłuta. Następnie na przygotowany fragment gałęzi dawkujemy płyn do martwego drewna i pozwalamy mu zaschnąć kilka godzin. Płyn do martwego drewna wybiela je, a także chroni przed rozwojem infekcji.

Martwe drewno na pniu - Shari - jest bardzo ryzykownym procesem, który aby nie uszkodził drzewa, musi być rozłożony na kilka lat. Zaczynamy od zdjęcia z pnia fragmentu kory, z kawałkiem drewna. Ostrożnie kształtujemy powierzchnię, którą z każdym kolejnym krokiem - co kilka tygodni, powiększamy. Gdy uzyskamy ostateczną formę, możemy posłużyć się znowu płynem do martwego drewna.

W bonsai liczą się szczegóły.

Style i pielęgnacja drzewka bonsai

Donica w bonsai jest bardzo ważnym elementem.

Bonsai nie jedno ma imię

Bonsai podobnie jak wiele innych ogrodniczych trendów, o ile tam możemy nazwać tą prastarą sztukę:) ma wiele odmian. Rozpoczynając naszą przygodę z bonsai, czy też później, w czasie pracy nad własnym drzewkiem, warto jest poznać przynajmniej kilka z nich (a musicie wiedzieć, że jest ich kilkadziesiąt), tak aby dokładnie wiedzieć, jaki efekt chcemy uzyskać.

Style bonsai możemy podzielić ze względu kształt drzewka, ilość i kształt pni, jego wygląd, obecność i ilość martwego drewna. np.

• Ne-agari, czyli drzewo stojące na korzeniach, drzewo ma bardzo widoczne, wyeksponowane korzenie, które znajdują się nad podłożem, drzewko wygląda jakby rosło na terenie bagiennym.
• Ishizuke - drzewo rosnące na skale, kiedy korzenie drzewa są posadzone w skale, a ono samo faktycznie na niej rośnie, nie ma kontaktu z doniczką, to skała jest ta doniczką, pojemnikami, w jakim rośnie drzewo,
• ze względu na pień - bardzo popularne Sokan - czyli podwójny pień, oraz Kabudachi - o wielu pniach.
• ze względu na kształt pnia - bardziej popularne to Chokkan, wyprostowany i regularny, Fukinagashi - pień wygląda jak kształtowany przez wiatr, NeJikan - pień mocno skręcony,

Bonsai klasyfikuje się również ze względu na wielkość drzewka - najmniejsze z nich mają raptem kilka centymetrów wielkości (3 cm!), a największe nawet 150 cm.

Bonsai na skale.

Jaka doniczka do bonsai?

Doniczka do bonsai jest równie ważna jak drzewko, które kształtujemy. Doniczka jest różna, w zależności od stadium rozwoju, w jakim znajduje się drzewko.

Dla ukształtowanego, dojrzałego już drzewa, donica musi być bardzo dekoracyjna, ale również odpowiadająca zminiaturyzowanemu systemowi korzeniowemu. Doniczka taka może mieć różny kształt - owalna i okrągła nawiązuje do zbiorników wodnych - jezior, stawów. Doniczka okrągła jest stosowana do kompozycji wielopiennych. Natomiast płaskie okrągłe donice służą nasadzeń krajobrazowych lub nasadzeń grupowych. Donice w kształcie kwadratu czy prostokąta, wykorzystywane są do drzewek bonsai o wyprostowanym, regularnym pniu.

Na etapie kształtowania drzewka, miłośnicy bonsai, posługują się tak zwanymi doniczkami treningowymi. Występuje na przykład doniczka typu sitko, która w ściankach i dnie ma wiele otworów. Otwory dotleniają bryłę korzeniową, która często choruje z powodu braku powietrza lub zalegającej wody. Donica sitko pomaga nam kształtować nebari, ponieważ zdrowe korzenie szybciej i ładniej przyrastają. Donica treningowa może być wyposażona w haczyki na brzegach, do których mamy możliwość mocować odciągi, które kształtują pożądany pokrój drzewa.

Wielkość doniczki do bonsai to istotna sprawa, gdyż gwarantuje nie tylko ładny efekt wizualny, ale również zdrowy rozwój rośliny. Uważa się, że:

• długość doniczki powinna wynosić ⅔ wysokości drzew wysokich, lub ⅔ szerokości korony, dla drzew, których korona jest szersza niż ich wysokość,
• doniczka powinna być minimalnie węższa od drzewa, natomiast w donicy okrągłej, promień jej szerokość to ⅓ wysokości drzewka,

Kolor doniczki powinien być harmonijny z kolorem elementu drzewa, który chcemy podkreślić. Jeżeli na przykład nasze drzewko ma piękne, czerwone kwiaty, to donica powinna podkreślić ich urodę. Możemy posłużyć się kołem barw, i w ten sposób wyznaczyć kolor komplementarny.

Dla dużych, masywnych pni, które dominują w kompozycji bonsai, wybieramy donicę o odcieniu zbliżonym do kory, która stworzy z nim harmonijną całość.

Donice do bonsai są to doniczki ceramiczne. Pasjonaci bonsai decydują się na zakup donic ręcznie wyrabianych, unikatowych i starannych.

Wybór doniczki nie jest prosty, dlatego warto jest ten zakup dokładnie przemyśleć.

Bonsai możemy uprawiać w ogrodzie i domu.

Jak pielęgnować bonsai?

Bonsai to hobby dla pasjonatów. Troskliwa pielęgnacja jest konieczna, po to, aby cieszyć się zdrowym i bardzo atrakcyjnym drzewkiem.

Podlewanie bonsai

Mówi się, że nauka podlewania drzewek bonsai, trwa nawet kilka lat. Jest to proces bardzo ważny dla rozwoju drzewka, zanim rozpoczniemy ochoczo podlewać naszą roślinę, musimy zrozumieć, że ważne w procesie podlewania jest wszystko - ilość wody, jakość wody, czas podlewania, a nawet sposób lania wody. Od czego zależy podlewanie rośliny bonsai?Podobnie jak w innych doniczkowych:

• od pory roku, temperatury, nasłonecznienia, fazy rozwoju rośliny,

Przede wszystkim musisz wiedzieć, że przed każdym podlewaniem rośliny, musimy sprawdzić podłoże. Mieszanka dla bonsai często zawiera torf, który magazynuje wodę, wolniej wysycha, dlatego łatwo jest przelac drzewko i zaszkodzić mu.

Jeżeli stwierdzimy, że podłoże jest suche, (dla małych doniczek 1-2 cm z wierzchu, dla większych połowa objętości podłoża musi być sucha - sprawdź wykałaczką do szaszłyków) możemy podlewać.

Drzewka bonsai podlewamy w dwóch podejściach. Pierwsze podejście ma na celu zwilżyć glebę, która mokra, lepiej wchłonie drugą warstwę wody. Wlewamy więc pierwsza dawkę wody, równomiernie zwilżając podłoże, czekamy aż woda wypłynie przez otwory drenażowe, i po 15 minutach, podlewamy kolejny raz, znowu do momentu wypłynięcia wody z dziurek drenażowych.

Jak często - to zależy oczywiście od gatunku. W sezonie wegetacyjnym może to być konieczne nawet 2-3 razy dziennie w upalne dni, czy też raz na 3 dni.

Drzewka bonsai możemy podlewać wodą z kranu - dzięki czemu dostarczamy im minerałów. Wodę najlepiej przygotować dzień wcześniej, zostawiając ją w spryskiwaczu, tak aby nabrała temperatury otoczenia, a także ulotniła chlor.

Najlepsza pora na podlewania drzewek to ranek i południe, kiedy przed całym dniem i intensywnym wzrostem, wyposażamy roślinę w wodę, natomiast nie powinno podlewać się drzewek wieczorem, gdyż woda nie wysycha tak szybko, narażając drzewa na wystąpienie chorób grzybowych.

Bonsai z klonu.

Nawożenie bonsai

Nawożenie bonsai jest bardzo istotnym etapem pielęgnacji, dlatego, że aby możliwe było kształtowanie drzewka, konieczny jest jego zdrowy, bujny wzrost. Tak więc drzewka bonsai nawozimy regularnie i systematycznie.

Intensywność nawożenia zależy od sezonu - jeżeli drzewo znajduje się w momencie intensywnego wzrostu, nawozimy intensywnie nawozem z azotem. Sezon wegetacyjny ma służyć wykształceniu dużej ilości masy zielonej, gotowej do kształtowania. Nawozy z potasem i fosforem stosujemy odpowiednio w momencie, kiedy chcemy wzmocnić system korzeniowy (potas) lub kwitnienie (fosfor).

Intensywne nawożenie oznacza częstotliwość 1 raz na 2-3 tygodnie. W okresie spoczynku, czy też, kiedy drzewko jest już w docelowej, dojrzałej formie - jest to 1-2 razy na sezon wegetacyjny.

Specyficzne wymagania zależą oczywiście od gatunku rośliny.

Sadzenie i przesadzanie bonsai

Podłoże do sadzenie drzewka bonsai powinno być odpowiednio dobrane do gatunku, jaki wykorzystujemy, a także powinno spełniać kilka warunków:

1. zapewniać prawidłową retencję wody, utrzymywać odpowiednią wilgotność, ale nie przysychać za wolno, ani na szybko, gleba zbyt szybko przesychająca tworzy twarda łupinę, w której korzenie trudno rosną, a co za tym idzie, cierpi cała roślina.
2. być zasobne w składniki pokarmowe, - tego chyba nie trzeba tłumaczyć,
3. ułatwiać dostęp powietrza do korzeni, co wpływa na zdrowy wzrost rośliny.

Sklepy z akcesoriami bonsai oferują gotowe mieszanki do drzewek, ale wykonanie ich samodzielnie pozwala nam być pewnym ich składu, a także możemy dokładnie dopasować podłoże do indywidualnych wymagań gatunkowych drzewka.

Podłoże do bonsai składa się najczęściej z:

• pumeksu - odpowiada za utrzymanie wilgoci, zatrzymanie składników pokarmowych,
• lawy wulkanicznej - tworzy przepuszczalne podłoże, lekkie, w którym dobrze rozwija się bryła korzeniowa,
• ziemi kompostowej - czyli torf, piasek, perlit, które są bazą do podłoża, perlit hamuje rozwój infekcji w glebie, torf jest źródłem składników organicznych, a także chłonie wilgoć, piasek natomiast czyni podłoże przepuszczalnym,
• żwiru - zwłaszcza o drobnej frakcji, który rozluźnia mieszankę,
• akadamii - to naturalnie występujący materiał, podobny do gliny, który jest wykorzystywany, ponieważ doskonale zatrzymuje wilgoć w podłożu.

Z tych składników może powstać mnóstwo mieszanek do bonsai. Poniżej przedstawiamy przepis na uniwersalną mieszankę do drzew liściastych i iglastych.

PODŁOŻE DLA DRZEWEK IGLASTYCH

• ½ akadamia
• ¼ pumeks
• ¼ lawa wulkaniczna

PODŁOŻE DLA DRZEWEK LIŚCIASTYCH

• ⅓ akadama
• ⅓ lawa
• ⅓ pumeks

Bardzo ważne są parametry wilgotnościowe gleby. Podłoże musi mieć zdolność do magazynowania wody, ale JEDNOCZEŚNIE woda nie może zalegać, dlatego konieczny jest drenaż w donicy.

Podłoże musi chłonąc wodę - zwróćmy uwagę, czy nasze podłoże ją magazynuje, czy woda tylko przez nie przepływa, a my tylko pozornie podlewamy roślinę. Pamiętajmy też, że bonsai podlewamy w dwóch krokach.

Sadząc drzewko, pamiętajmy aby na dnie donicy wysypać warstwę drenażu, a następnie dopiero warstwę właściwego podłoża.

Drzewka bonsai przesadzamy właściwie w podobnym celu jak wszelkie pozostałe rośliny doniczkowe - aby zapewnić przestrzeń od rozwoju systemu korzeniowego, co rzutuje na zdrowie całej rośliny. Kiedy powinniśmy przesadzić drzewko? Może na to wskazywać powolne wsiąkanie wody w podłoże, czy też niedrożne otwory drenażowe.

Przesadzanie rośliny zależy w dużej mierze od tego, czy jest ona młoda, czy już dojrzała. Intensywnie rosnące młode egzemplarze przesadzamy co rok, lub co 2. Starsze okazy co 3-5 lat. Aby sprawdzić czy roślina musi być przesadzona, wczesną wiosną wyjmujemy ją delikatnie z donicy. Jeżeli korzenie przerastają bryłę korzeniową, zawijają się - musimy sprawić jej większą doniczkę.

Doniczka do jakiej przesadzimy drzewko nie może być zbyt duża - powinna mieć wymiar o 2-3 cm większy niż poprzednia.

Przesadzanie najlepiej wykonać wiosną, przed rozpoczęciem wegetacji, aby nie zaszkodzić roślinie.

Wielopniowe bonsai krajobrazowe.

Jak przesadzać bonsai?

• Delikatnie, za pomocą noża oddzielamy bryłę korzeniową od brzegu doniczki.
• Następnie usuwamy drut, którym często rośliny są zamocowane do donicy, co chroni przed wywróceniem.
• Delikatnie wyjmujemy roślinę z donicy, oceniamy bryłę korzeniową, czy przesadzanie jest konieczne.
• Teraz usuwamy stare podłoże z korzeni - możemy delikatnie palcami, ale możemy wspomóc się wykałaczkami, czy innymi narzędziami. Uważamy na część nadziemną!
• Przycinamy nadmiar drobnych korzeni - maksymalnie do 30%.
• Na dnie doniczki układamy warstwę drenażową, chroniąc otwory przed zaślepieniem - wysypujemy grubszą warstwę lawy wulkanicznej, żwiru.
• Wsypujemy cienką warstwę podłoża do bonsai.
• Sadzimy roślinę - pamiętaj, że korzenie nie mogą być wywinięte do góry.
• Delikatnie wsypujemy podłoże, za pomocą palców lub pałeczek dociskamy je i uzupełniamy pomiędzy korzeniami.
• Podlewamy drzewko, podłoże powinno osiąść.
• Usuwamy ewentualne braki w podłożu.

Drzewko bonsai to sztuka, która uczy cierpliwości, ale również jest źródłem niesamowitej satysfakcji. Miniaturowe drzewka w pięknych donicach od wieków mają grono miłośników, których urzekają.

Zdecydowana/zdecydowany na rozpoczęcie przygody z bonsai? Polecamy wykorzystanie jednej z naszych donic z serii Cubeto: Cubeto 30, Cubeto 40 lub Puro Color 20.